Zespół serotoninowy – czym jest i jak sobie z nim radzić?
Zespół serotoninowy to grupa objawów wywołana zbyt dużą ilością serotoniny w mózgu. Serotonina, zwana także „hormonem szczęścia” nie odpowiada bowiem tylko za dobre samopoczucie – pełni ona kluczową rolę w zdrowiu psychicznym, fizycznym i emocjonalnym. Działa jako neuroprzekaźnik oraz hormon, regulując wiele procesów życiowych, nie tylko powiązanych z odczuwaniem przyjemności. Serotonina jest ważnym regulatorem nastroju, reguluje rytmy dobowe. Działa również jako prekursor melatoniny, odpowiedzialnej za zasypianie i utrzymanie głębokiego snu. Ponadto, serotonina wpływa na apetyt, procesy trawienne, funkcje poznawcze takie jak pamięć i koncentracja oraz na wiele innych procesów.
Zespół serotoninowy spowodowany jest z reguły stosowaniem dwóch lub więcej leków serotoninergicznych lub substancji psychoaktywnych. Może to obejmować selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI), inhibitor monoaminooksydazy (MAOI/IMAO), trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TCA), amfetaminę, MDMA, mefedron, tramadol, dekstrometorfan, buspiron, L-tryptofan, 5-hydroksytryptofan (5-HT), ziele dziurawca, tryptany, kokainę oraz wiele innych.
Najczęstszymi powodami wystąpienia zespołu serotoninowego są:
– interakcja różnych narkotyków ze sobą: na przykład tramadolu oraz 4-MMC (mefedronu) – tramadol poza byciem opioidem, jest także inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny, której 4-MMC wyzwala bardzo duże ilości
– interakcja leków z narkotykami: na przykład, 4-CMC (klefedronu) oraz Selegiliny – 4-CMC wyzwala bardzo duże ilości serotoniny, Selegilina jest inhibitorem monooksydazy (IMAO) i blokuje naturalny proces rozkładu takich monoamin jak serotonina
– interakcja różnych leków ze sobą: na przykład, paroksetyny oraz dekstrometorfanu. Paroksetyna to antydepresant który wywołuje silny wychwyt zwrotny serotoniny. Dekstrometofan, poza tym że jest dysocjantem, również odpowiada za wychwyt zwrotny serotoniny
– przy rozpoczęciu zażywania nowego leku, lub zwiększenia dawki przyjmowanego leku – najczęściej są to leki z grupy SSRI
Objawy zespołu serotoninowego nie zaczynają się nagle, i występują z reguły w ciągu kilku godzin od przyjęcia leku lub substancji psychoaktywnych. Do objawów należą: pobudzenie lub niepokój, bezsenność, dezorientacja i mdłości, szybkie tętno oraz wysokie ciśnienie krwi, rozszerzone źrenice, utrata koordynacji mięśniowej, drganie mięśni, sztywność mięśni, wysoka potliwość, biegunka, ból głowy, dreszcze, gęsia skórka, halucynacje, uczucie „huczenia” w głowie. Ciężkie przypadki zespołu serotoninowego są niebezpieczne, i jest to stan który może zagrażać życiu. W literaturze medycznej odnotowano przypadki śmierci wskuek zespołu serotoninowego. Objawy, które można zaliczyć do takich jakie występują przy ciężkich przypadkach, to wysoka gorączka, drżenie całego ciała, drgawki, nieregularne bicie serca, utrata przytomności, problemy z wysławianiem się.
Jak radzić sobie z zespołem serotoninowym?
Większość przypadków zespołu serotoninowego nie jest na tyle poważna, aby wymagała interwencji lekarza czy wizyty w szpitalu. Przede wszystkim, należy natychmiast zaprzestać przyjmowania leku/substancji które wywołały zespół serotoninowy i wszystkich innych substancji mogących wejść w interakcję. Łagodniejsze formy zespołu serotoninowego zwykle ustępują w ciągu 24 do 72 godzin od odstawienia leków/substancji. Poważne formy zespołu serotoninowego wymagają hospitalizacji i podania leków, na przykład antagonistów serotoniny takich jak cyproheptadyna, jeśli wcześniej stosowane metody nie przynoszą efektów. Lek ten działa poprzez blokowanie niektórych receptorów serotoniny, zmniejszając aktywność, która powoduje objawy. Bardzo ważnym elementem jest nawadnianie się. Z powodu podwyższonej temperatury ciała i wysokiej potliwości ryzykujemy poważne odwodnienie się. Osoby doświadczające zespołu serotoninowego powinny przyjmować dużo płynów. W przypadku wysokiej temperatury ciała należy schłodzić organizm – można to zrobić poprzez częste zimne prysznice, czy okłady z worków z lodem. Aby kontrolować drgawki i drgania mięśni, zmniejszyć sztywność mięśni szkieletowych, oraz zmniejszyć pobudzenie osoby z zespołem serotoninowym, z reguły podaje się benzodiazepiny takie jak diazepam czy klonazepam.
Autor tekstu: horsii
