GHB – działanie.

GHB (kwas gamma-hydroksymasłowy lub kwas 4-hydroksymasłowy) jest jednym z wielu depresantów należących do grupy kwasów masłowych. Występuje naturalnie jako neuroprzekaźnik i jest również prekursorem GABA, glutaminianu i glicyny w niektórych obszarach mózgu.

GHB jako sól sodowa (sodium oxybate), znana pod nazwą handlową Xyrem w niektórych krajach, jest lekiem na receptę, który jest stosowany w leczeniu różnych schorzeń, takich jak katapleksja, czy nadmierna senność w ciągu dnia u pacjentów z narkolepsją. Substancja ta była również stosowana w medycynie jako środek znieczulający ogólny w leczeniu stanów takich jak bezsenność, depresja kliniczna i alkoholizm, ale substancja ta wyszła w większości zastosowań z użycia w medycynie.

Obecnie kwas gamma-hydroksymasłowy stosowany jest najczęściej jako rekreacyjna substancja psychoaktywna. Substancja ta z czasem zyskało reputację „pigułki gwałtu”. Według anegdotalnych doniesień, pigułka gwałtu dodawana jest do drinków przede wszystkm kobiet, które nieświadome jej obecności, przyjmują kwas gamma-hydroksymasłowy.  Istnieją bardzo ograniczone dowody sugerujące, że jest to powszechnym zjawiskiem.

Efekt tej substancji opiera się na działaniu na receptor GHB, ale także na umiarkowany agoniźmie receptora GABA-B. Aktywacja zarówno receptora GHB, jak i GABA-B jest odpowiedzialna za profil działania GHB. Wpływ kwasu gamma-hydroksymasłowego na uwalnianie dopaminy jest dwufazowy – oznacza to, że podczas gdy niskie stężenia stymulują uwalnianie dopaminy przez receptor GHB, wyższe stężenia hamują uwalnianie dopaminy przez receptory GABA-B. Po początkowej fazie hamowania, uwalnianie dopaminy jest następnie zwiększane przez receptor GHB.

Taki mechanizm działania może wyjaśniać paradoksalne połączenie uspokajających i stymulujących właściwości GHB, a także tak zwany efekt „odbicia” zgłaszany przez osoby stosujące GHB jako środek nasenny, w którym budzą się nagle po kilku godzinach głębokiego snu wywołanego tą substancją. Z czasem, stężenie GHB w układzie spada poniżej progu dla znaczącej aktywacji receptora GABA-B i aktywuje głównie receptor GHB, prowadząc do przebudzenia.

Działanie tej niezwykłej substancji rozpoczyna się w ciągu 20-30 minut od przyjęcia substancji. Efekty te narastają przez 10-30 minut, a szczytują przez 1-1,5 godziny, aby następnie zaniknąć bardzo szybko, bo w ciągu 20-40 minut. Całość doświadczenia trwa od dwóch do czterech godzin. Dawki wahają się od 0,5 grama do 4 gramów, gdzie dawki od 0,5 do 1 grama uważane są za niskie. Przeciętna dawka to 1 – ,5 grama, dawka wysoka to 2,5 – 5 gramów, a dawki powyżej 5 gramów uznawane są za bardzo wysokie. Przedawkowanie substancji może wiązać się wymiotami, konwulsjami oraz utratą przytomności.

Poszczególne efekty, jakie może wywoływać, to:

– w mniejszych dawkach aktywizacja, lekka stymulacja, pobudzene, a w większych senność i sedacja

– euforia – zarówno fizyczna jak i psychiczna

– zwiększona empatia oraz chęć kontaktów z ludźmi

– rozluźnienie mięśni

– zwiększony popęd seksualny

– dysinhibicja

– anksjoliza, zmniejszenie lęków oraz napięcia nerwowego

Do efektów negatywnych możemy zaliczyć:

– nudności, problemy żołądkowe

– amnezja, problemy z pamięcią krótkotrwałą

– drgawki

– depresja oddechowa – szczególnie przy dużych dawkach

Picie alkoholu wraz z GHB jest odradzane, ponieważ zarówno alkohol etylowy i jego główny metabolit, acetaldehyd konkurują z GHB i jego metabolitami o te same enzymy wątrobowe – dehydrogenazę alkoholową i aldehydową. Wskutek tego zjawiska, GHB jest o wiele wolniej rozkładane przez wątrobę do m.in. kwasu bursztynowego, co może znacznie wzmocnić depresyjne działanie GHB.

Ważnym jest aby być świadomym tego, że substancja ta potrafi uzależnić zarówno psychicznie jak i fizycznie. Objawy odstawienne po długotrwałym zazywaniu potrafią objawić się dość szybko, bo już po upływie kilku godzin od ostatniej dawki, co wiąże się bezpośrednio ze stosunkowo krótkim czasem działania substancji.

Autor tekstu: horsii